Đội du kích Pác Bó = tiền thân của Lực lượng vũ trang Cao Bằng

Thứ ba - 13/12/2022 17:08

Ngay sau khi trở về, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chủ trương tổ chức thí điểm Việt Minh, lấy từ số cán bộ mới về nước làm nòng cốt. Đây là các đồng chí vừa là cán bộ chính trị, vừa là cán bộ quân sự để phát triển các hội cứu quốc trong quần chúng. Địa bàn chủ yếu là vùng Hà Quảng, Hòa An và Nguyên Bình. Lãnh tụ Hồ Chí Minh chỉ thị: Việt Minh phát triển đến đâu là tổ chức ngay tự vệ đến đó. Sau ba tháng thí điểm mặt trận Việt Minh từ tháng 2 - 4/1941, ở 3 châu: Hà Quảng, Hòa An và Nguyên Bình, phong trào Việt Minh phát triển rầm rộ và mạnh mẽ, số hội viên ngày càng đông. Số hội viên cứu quốc ở các châu này tăng lên 2.000 người với đầy đủ các thành phần dân tộc như Tày, Nùng, Mông, Dao… Tại các tổng trong ba châu đã xuất hiện các đội tự vệ gồm những nam, nữ hội viên hăng hái. Đây là lực lượng để củng cố và phát triển hội cứu quốc, làm thành “bức tường thành” quần chúng bảo vệ cơ quan Đảng trong thời gian “đứng chân” tại đây. Các đội có nhiệm vụ đưa đón cán bộ qua lại hoạt động, làm liên lạc và khi cần có thể chiến đấu với địch. Chỉ trong một thời gian ngắn, trong ba châu đã có nhiều Tổng, xã Việt Minh hoàn toàn.
Trước những chuyển biến của tình hình trong nước và quốc tế, từ ngày 10 - 19/5/1941, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám, họp tại lán Khuổi Nặm (Pác Bó - Cao Bằng). Hội nghị đã phân tích tình hình thế giới và tình hình cách mạng trong nước sau cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, khởi nghĩa Nam Kỳ, Binh biến Đô Lương và đi đến nhận định: Cách mạng Việt Nam đã bước sang thời kỳ mới, thời kỳ đấu tranh bằng bạo lực để giành chính quyền cách mạng. Hội nghị đề ra chủ trương:“chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân ta trong giai đoạn hiện nay”. Hội nghị nhận định: “với lực lượng sẵn có ta có thể lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa từng phần, trong từng địa phương, cũng có thể giành được sự thắng lợi mới mở đường cho một cuộc khởi nghĩa to lớn”. Hội nghị đề ra chủ trương thành lập lực lượng vũ trang toàn quốc bằng nhiều hình thức trong đó có việc “mở rộng và củng cố các tổ chức cứu quốc sẵn có làm cho các đoàn thể có một tinh thần hy sinh tranh đấu, sẵn sàng gây cuộc khởi nghĩa”; “phải có những tiểu tổ du kích, du kích chính thức …”. Hội nghị đã đề ra điều lệ của “Việt Nam tiểu tổ du kích cứu quốc” quy định về tên gọi, tổ chức, biên chế và mục đích hoạt động của đơn vị.
Thực hiện chủ trương của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám, cùng với việc phát triển và củng cố phong trào quần chúng, Đảng bộ Cao Bằng đã chú ý tới việc xây dựng lực lượng vũ trang. Từ đầu năm 1941, phong trào cách mạng Cao Bằng được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp chỉ đạo, với phương châm là đẩy mạnh và củng cố phong trào quần chúng vững mạnh rồi từng bước tiến tới tổ chức lực lượng vũ trang. Đầu năm 1942, trên cơ sở các đội tự vệ thường đã lập ra các đội tự vệ chiến đấu, gồm những người có năng lực tác chiến, trung thành với cách mạng… Để có một đội ngũ cán bộ quân sự, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Tỉnh ủy Cao Bằng đã chọn cử cán bộ và các hội viên cứu quốc tích cực đi học quân sự dài hạn ở nước ngoài, từ tháng 6/1941 đến tháng 10/1944, được 68 người.
Tháng 10/1941, tại Pác Bó, theo chỉ thị của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã thành lập đội du kích tập trung đầu tiên (còn gọi là Đội du kích Pác Bó) gồm có các đồng chí: Lê Quảng Ba (Đội trưởng), Trần Sơn Hùng (Đội phó), Lê Thiết Hùng (Chính trị viên), các đồng chí Thế An, Bằng Giang, Hải Tâm, Hiếu, Đức Thanh, Nông Thị Trưng… là đội viên.. Lễ thành lập Đội du kích Pác Bó được tổ chức đơn giản nhưng trang nghiêm tại bãi ruộng to có tên Pài Co Nhản ở Pác Bó. Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đến dự Lễ thành lập Đội và căn dặn: “Toàn đội phải đoàn kết, chấp hành kỷ luật tốt, khiêm tốn học hỏi, giúp nhau thực sự về chính trị, quân sự cũng như trong sinh hoạt, đối với dân phải như cá với nước”. Đội du kích có Chi bộ Đảng làm hạt nhân lãnh đạo, đồng chí Lê Thiết Hùng làm Bí thư Chi bộ. Đội được trang bị 2 súng thập, 2 súng lục, 1 súng bát, 2 súng trường, với nhiệm vụ bảo vệ cơ quan lãnh đạo của Đảng, bảo vệ cán bộ, làm giao thông liên lạc đặc biệt, võ trang tuyên truyền trong quần chúng, giúp việc huấn luyện tự vệ chiến đấu, làm nòng cốt cho việc xây dựng lực lượng vũ trang và nửa vũ trang sau này.
Từ cuối năm 1942, theo đà phát triển của phong trào Việt Minh, việc luyện tập quân sự trở nên sôi nổi trong phạm vi toàn tỉnh. Ở đâu cũng có đội tự vệ thường và tự vệ chiến đấu. Để có cán bộ huấn luyện quân sự mà phong trào đang đòi hỏi, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chỉ thị cho đội du kích tập trung đầu tiên phân tán về các địa phương làm nhiệm vụ. Đầu năm 1943, ở các xã, tổng thuộc các châu Hòa An, Nguyên Bình, Hà Quảng đều có các đội tự vệ thường và tự vệ chiến đấu; các lớp huấn luyện quân sự được triển khai nhanh chóng. Tháng 8-1943, Châu ủy Hà Quảng đã tổ chức một cuộc diễn tập quân sự tại Sĩ Điếng (thuộc xã Nà Sác), với hơn 100 tự vệ tham gia. Một cuộc diễn tập với quy mô lớn hơn, có tới 1.000 tự vệ tham gia, đã được tổ chức tại Hòa An vào cuối năm 1943. Nét nổi bật vào lúc ấy là trong quần chúng nhân dân, phong trào tự mua sắm vũ khí được đẩy mạnh, tạo tiền đề hình thành lực lượng vũ trang của tỉnh, sẵn sàng vùng dậy chớp thời cơ cầm vũ khí giành chính quyền.
Để công tác huấn luyện quân sự được thống nhất, theo chỉ thị của Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh, tháng 6-1943, đồng chí Hoàng Đức Thạc, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng đã triệu tập Hội nghị cán bộ huấn luyện quân sự toàn tỉnh. Hội nghị thảo luận và đi tới quyết định: Thống nhất cách tập tự vệ thường và tự vệ chiến đấu; chú trọng mặt tác chiến, chương trình huấn luyện... Từ sau hội nghị này, các lớp huấn luyện cán bộ quân sự (còn gọi là các lớp "quân chính" tỉnh) được triển khai. Lớp quân chính khóa I được mở tại Pác Bó (xã Trường Hà, châu Hà Quảng) với khoảng 40 học viên; lớp quân chính khóa II được mở tại U Mả (thuộc xã Dân Chủ, châu Hòa An) có gần 100 học viên tham dự; lớp quân chính khóa III được mở tại Nguyên Bình có khoảng 30 học viên; lớp quân chính khóa IV mở tại Tôm Đeng (thuộc châu Hà Quảng) vào cuối năm 1944 là lớp dành cho các cán bộ trong liên tỉnh Cao - Bắc - Lạng. Nội dung của các lớp huấn luyện gồm những tư tưởng chiến thuật, chiến lược, kỹ thuật chiến đấu, những kiến thức cơ bản trong việc sử dụng vũ khí rút ra từ các cuốn sách do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc biên soạn trong những năm ở Pác Bó. Những học viên ra trường trở thành những cán bộ quân sự được phân công về các địa phương mở các lớp huấn luyện cho các cán bộ cơ sở ở châu, xã.
Từ cuối năm 1943 trở đi, cùng sự phát triển mạnh mẽ của phong trào Việt Minh, tại tỉnh Cao Bằng đã hình thành xu hướng kết hợp lực lượng chính trị với lực lượng quân sự trong đấu tranh cách mạng. Riêng về lực lượng vũ trang tập trung ở các châu, năm 1944 đã cơ bản được thành lập. Trong khi việc xây dựng lực lượng vũ trang và phong trào Việt Minh đang phát triển mạnh, phong trào cách mạng Cao Bằng lại đón nhận thêm một số cán bộ quân sự, cán bộ chính trị trở về và đặc biệt là số cán bộ vừa thoát ra khỏi các nhà tù của đế quốc, những cán bộ này đều đã trưởng thành, được tôi luyện trong ngọn lửa đấu tranh cách mạng, vững vàng về mọi mặt, trở thành các chiến sĩ ưu tú như: Hoàng Đình Giong, Lê Giản, Dương Công Hoạt, Hoàng Hữu Nam, Đoàn Nguyên Nhật (Hồng Kỳ)… Các đồng chí này đã góp phần vào thắng lợi chung của phong trào cách mạng Cao Bằng.
Những hoạt động chính trị, quân sự của đội du kích Pác Bó đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng nhân dân các dân tộc Cao Bằng. Được rèn luyện trong thực tiễn, đội đã có những bước phát triển mạnh mẽ, huấn luyện chính trị, quân sự cho các địa phương, tổ chức được các đội vũ trang các Tổng và các Châu. Đó là một đội quân cách mạng từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, một lòng một dạ trung thành với nhân dân, vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Sự ra đời và hoạt động của đội du kích Pác Bó chính là những kinh nghiệm và bài học quý báu cho việc hình thành và phát triển lực lượng vũ trang nhân dân tỉnh Cao Bằng sau này./.

ThS. Bế Dũng
Tỉnh ủy viên, Tổng Biên tập Báo Cao Bằng

GIỚI THIỆU VỀ TRƯỜNG

ĐÀO TẠO BỒI DƯỠNG

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

TỔ CHỨC - HÀNH CHÍNH - QUẢN TRỊ

TIN TỨC SỰ KIỆN

Đội du kích Pác Bó = tiền thân của Lực lượng vũ trang Cao Bằng

Những tin cũ hơn

Những tin mới hơn