Vận dụng kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Cao Bằng vào giảng dạy lý luận chính trị tại Trường Chính trị Hoàng Đình Giong

     Công tác phổ biến giáo dục pháp luật có vai trò rất quan trọng, là cầu nối để đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với người dân; là khâu đầu tiên có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả trong thi hành pháp luật,  tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa ở các địa phương.
     Cao Bằng là một tỉnh miền núi biên giới, nằm ở phía đông bắc Việt Nam, có vị trí, tầm quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng đối với cả nước. Thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được các cấp, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh Cao Bằng quan tâm, tăng dường các nguồn lực để thực hiện tốt công tác phổ biến giáo dục pháp luật đến cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các tầng lớp Nhân dân; qua đó tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của người dân, góp phần giảm thiểu các hành vi vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn. Tuy nhiên, tỉnh Cao Bằng vẫn còn nhiều khó khăn tác động đến công tác phổ biến giáo dục pháp luật như đời sống kinh tế - xã hội thấp, trình độ dân trí không đồng đều, ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người dân chưa cao … Đòi hỏi các cấp ủy, chính quyền địa phương cần chủ động khắc phục khó khăn, tìm nhiều giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả công tác phổ biến giáo dục pháp luật trên địa bàn.
     Ngay khi Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật được ban hành, Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng đã chỉ đạo Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh triển khai thực hiện công tác này theo quy định, hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật các huyện, thành phố thực hiện hiệu quả, đúng quy định của pháp luật. Trong đó, tập trung vào những nội dung tuyên truyền, phổ biến pháp luật gắn với địa bàn, tình hình kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội của tỉnh. Với vai trò là cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật của tỉnh, trong năm 2023, Sở Tư pháp đã tham mưu tổ chức 04 hội nghị trực tuyến triển khai các văn bản pháp luật giữa điểm cầu Ủy ban nhân dân tỉnh với điểm cầu các huyện, thành phố và xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh nơi có phòng họp trực tuyến với trên 10.000 đại biểu tham dự. Đối với hoạt động phổ biến pháp luật và truyền thông về trợ giúp pháp lý trong Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 tại các xóm vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh thực hiện được 87 cuộc với 6.114 đại biểu tham dự. Năm 2023, toàn tỉnh biên soạn được 3.300 cuốn Bản tin Tư pháp; 6.000 tờ gấp pháp luật và 2.000 tờ áp phích gửi các đơn vị địa phương để làm tài liệu thông tin tuyên truyền các quy định của pháp luật; cấp phát 225 cuốn Sổ tay pháp luật và kỹ năng truyền thông về giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Các cơ quan, đơn vị, địa phương thường xuyên cập nhật tin, bài trên Trang thông tin về phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh và Trang thông tin điện tử Sở Tư pháp... thông qua đó, góp phần lan tỏa trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh.
     Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số tồn tại. Nhận thức và sự quan tâm về công tác phổ biến giáo dục pháp luật của một số cấp uỷ Đảng, chính quyền, cơ quan, tổ chức, cán bộ và người dân ở một số địa phương chưa cao. Công tác đăng ký hộ tịch tại một số địa phương còn có những sai sót xảy ra; việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng dịch vụ công trực tuyến đối với các dịch vụ công thuộc lĩnh vực tư pháp vẫn còn thấp, nhất là ở cấp cơ sở…
     Để phát huy những kết quả đạt được, và khắc phục những hạn chế trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cần chú ý một số giải pháp sau: (1) Tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm, hiệu quả Kết luận số 80-KL/TW ngày 20/6/2020 của Ban Bí thư về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. (2) Đổi mới, đa dạng nội dung, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với nhu cầu xã hội và từng nhóm đối tượng, địa bàn. (3) Chú trọng thực hiện chuyển đổi số trong phổ biến, giáo dục pháp luật đến các tầng lớp Nhân dân. (4) Củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên pháp luật.
     Trong giảng dạy lý luận chính trị, giảng viên có thể vận dụng những kết quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Cao Bằng trong nhiều bài học, phần học khác nhau. Đối với khoa Nhà nước và pháp luật, việc vận dụng này được thực hiện linh hoạt trong phần học CII. Nội dung cơ bản về nhà nước và pháp luật. Cụ thể:
     Để đạt được định hướng “Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật” trong bài 1. Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, đòi hỏi cần phải đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Không ngừng đổi mới về nội dung, hình thức thực hiện phù hợp với từng đối tượng, qua đó nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là khâu đầu tiên rất quan trọng trong hoạt động thực thi pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống. Giảng viên có thể lồng ghép vận dụng kết quả về đổi mới nội dung trong phổ biến giáo dục pháp luật, đó là những nội dung người dân quan tâm, có ảnh hưởng đời sống, việc thực hiện dân chủ gắn với địa bàn, tình hình kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội của tỉnh. Hình thức phổ biến, giáo dục cũng được thực hiện phong phú đã tác động hiệu quả đến nhiều đối tượng khác nhau như họp dân, niêm yết tại bảng tin, băng rôn, áp phích hay nhiều cuộc thi trực tuyến, sân khấu hóa.
     Trong bài 2. Chính quyền địa phương ở Việt Nam. Theo Hiến pháp năm 2023, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương; trong đó có: Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn địa phương. Giảng viên có thể vận dụng những kết quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Cao Bằng để minh họa ví dụ cho nội dung này; từ đó gắn lý luận với thực tiễn. Chính quyền cấp xã có trách nhiệm triển khai nhiệm vụ công tác công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; huy động cán bộ, công chức, các tổ chức, đoàn thể tham gia, đặc biệt phải phát huy vai trò của già làng, trưởng thôn, người có uy tín trong cộng đồng khu vực biên giới được coi là điểm tựa cho mọi điểm tựa khác và những cánh chim đầu đàn trong công tác này.
     Bài 3. Pháp luật và hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa, bài 4. Thực hiện pháp luật và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa; khẳng định vai trò quan trọng của pháp luật trong đời sống xã hội, đó là công cụ sắc bén để nhà nước tiến hành quản lý trên nhiều lĩnh vực. Để đẩy mạnh các hoạt động thực hiện pháp luật và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, trước hết, cần đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức pháp luật của các chủ thể. Phát huy vai trò của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong xây dựng chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp và có sự phân công trách nhiệm của các chủ thể tham gia công tác này.
     Như vậy, nghiên cứu về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Cao Bằng và vận dụng trong giảng dạy lý luận chính trị của giảng viên Trường Chính trị Hoàng Đình Giong có ý nghĩa quan trọng. Qua đó đã tạo sự chuyển biến về nhận thức, tư tưởng và sự đồng thuận trong việc chấp hành chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, đồng thời góp phần phát huy tốt vai trò, trách nhiệm để thực hiện có chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến giáo dục pháp luật gắn với chức năng, nhiệm vụ được giao của Nhà trường được giao.

ThS. Nguyễn Thị Oanh
Giảng viên Phòng Quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa học