Một số quy định của Luật Trẻ em

Thứ sáu - 29/12/2017 20:28

Trẻ em là người dưới 16 tuổi. Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em nhằm bảo đảm trẻ em được sống an toàn, lành mạnh, phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm hại trẻ em, trợ giúp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, để cho trẻ em được phát triển đồng thời cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần, đạo đức và mối quan hệ xã hội của trẻ em.
Luật Trẻ em được Quốc hội thông qua trong kỳ họp thứ 11 khóa XIII, ngày 05 tháng 4 năm 2016, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 6 năm 2017. Luật Trẻ em đã kế thừa những quy định cơ bản của Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004, đồng thời sửa đổi, bổ sung rất nhiều quy định mới nhằm cụ thể hóa Hiến pháp 2013, Công ước Quyền trẻ em và phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội, phát triển của trẻ em trong giai đoạn hiện nay. Luật Trẻ em gồm 7 chương với 106 điều. Chương I về Quy định chung; Chương II về Quyền và Bổn phận của trẻ em; Chương III về chăm sóc và giáo dục trẻ em; Chương IV về Bảo vệ trẻ em; Chương V. Về sự tham gia của trẻ em vào các vấn đề về trẻ em; Chương VI. về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình cá nhân trong việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em. Một số nội dung chính của Luật Trẻ em:
Thứ nhất, hành vi xâm hại trẻ em.
Luật Trẻ em quy định xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lý, danh dự, nhân phẩm của trẻ em dưới các hình thức bạo lực, bóc lột, xâm hại tình dục, mua bán, bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em và các hình thức gây tổn hại khác. Những hành vi này cần được lên án, đấu tranh phòng, chống nhằm bảo vệ trẻ em để trẻ em không bị bóc lột, xâm hại tình dục, hành hạ, ngược đãi, đánh đập, xâm hại thân thể, sức khỏe, lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, cô lập, xua đuổi gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.
Thứ hai, nguyên tắc bảo đảm thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em.
Bảo đảm để trẻ em thực hiện được đầy đủ quyền và bổn phận của mình; không phân biệt đối xử với trẻ em; bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em trong các quyết định liên quan đến trẻ em; tôn trọng, lắng nghe, xem xét, phản hồi ý kiến, nguyện vọng của trẻ em; khi xây dựng chính sách, pháp luật tác động đến trẻ em, phải xem xét ý kiến của trẻ em và của các cơ quan, tổ chức có liên quan; bảo đảm lồng ghép các mục tiêu, chỉ tiêu về trẻ em trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội quốc gia, ngành và địa phương.
Thứ ba, các hành vi bị nghiêm cấm; Tước đoạt quyền sống của trẻ em; bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em; xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em; tổ chức, hỗ trợ, xúi giục, ép buộc trẻ em tảo hôn; sử dụng, rủ rê, xúi giục, kích động, lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc trẻ em thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác; cản trở trẻ em thực hiện quyền và bổn phận của mình; không cung cấp hoặc che giấu, ngăn cản việc cung cấp thông tin về trẻ em bị xâm hại hoặc trẻ em có nguy cơ bị bóc lột, bị bạo lực cho gia đình, cơ sở giáo dục, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền; kỳ thị, phân biệt đối xử với trẻ em vì đặc điểm cá nhân, hoàn cảnh gia đình, giới tính, dân tộc, quốc tịch, tín ngưỡng, tôn giáo của trẻ em; bán cho trẻ em hoặc cho trẻ em sử dụng rượu, bia, thuốc lá và chất gây nghiện, chất kích thích khác, thực phẩm không bảo đảm an toàn, có hại cho trẻ em; cung cấp dịch vụ Internet và các dịch vụ khác; sản xuất, sao chép, lưu hành, vận hành, phát tán, sở hữu, vận chuyển, tàng trữ, kinh doanh xuất bản phẩm, đồ chơi, trò chơi và những sản phẩm khác phục vụ đối tượng trẻ em nhưng có nội dung ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em; công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 07 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em; lợi dụng việc nhận chăm sóc thay thế trẻ em để xâm hại trẻ em; lợi dụng chế độ, chính sách của Nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân dành cho trẻ em để trục lợi; đặt cơ sở dịch vụ, cơ sở sản xuất, kho chứa hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, độc hại, có nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, nổ gần cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở giáo dục, y tế, văn hoá, điểm vui chơi, giải trí của trẻ em hoặc đặt cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở giáo dục, y tế, văn hóa, điểm vui chơi, giải trí của trẻ em gần cơ sở dịch vụ, cơ sở sản xuất, kho chứa hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, độc hại, có nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, nổ; lấn chiếm, sử dụng cơ sở hạ tầng dành cho việc học tập, vui chơi, giải trí và hoạt động dịch vụ bảo vệ trẻ em sai mục đích hoặc trái quy định của pháp luật; từ chối, không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không kịp thời việc hỗ trợ, can thiệp, điều trị trẻ em có nguy cơ hoặc đang trong tình trạng nguy hiểm, bị tổn hại thân thể, danh dự, nhân phẩm.
Thứ tư, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt: Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt bao gồm các nhóm sau đây: trẻ em mồ côi cả cha và mẹ; trẻ em bị bỏ rơi; trẻ em không nơi nương tựa; trẻ em khuyết tật; trẻ em nhiễm HIV/AIDS; trẻ em vi phạm pháp luật; trẻ em nghiện ma túy; trẻ em phải bỏ học kiếm sống chưa hoàn thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở; trẻ em bị tổn hại nghiêm trọng về thể chất và tinh thần do bị bạo lực; trẻ em bị bóc lột; trẻ em bị xâm hại tình dục; trẻ em bị mua bán; trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo hoặc bệnh phải điều trị dài ngày thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo; trẻ em di cư, trẻ em lánh nạn, tị nạn chưa xác định được cha mẹ hoặc không có người chăm sóc.
Thứ năm, tháng hành động vì trẻ em. Tháng hành động vì trẻ em được tổ chức vào tháng 6 hằng năm để thúc đẩy phong trào toàn dân chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em; tuyên truyền, phổ biến, vận động cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân thực hiện chính sách, chương trình, kế hoạch, dự án, xây dựng các công trình và vận động nguồn lực cho trẻ em.
Thứ sáu, quyền và bổn phận của trẻ em.
Trẻ em có các quyền: quyền sống; được khai sinh và có quốc tịch; được chăm sóc sức khỏe; được chăm sóc, nuôi dưỡng; được giáo dục; học tập và phát triển năng khiếu; vui chơi, giải trí; giữ gìn, phát huy bản sắc; tự do tín ngưỡng, tôn giáo; quyền về tài sản; quyền bí mật đời sống riêng tư; được sống chung với cha, mẹ; được đoàn tụ, liên hệ và tiếp xúc với cha, mẹ; được chăm sóc thay thế và nhận làm con nuôi; được bảo vệ để không bị xâm hại tình dục; được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động; được bảo vệ để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc; được bảo vệ để không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt; được bảo vệ khỏi chất ma túy; được bảo vệ trong tố tụng và xử lý vi phạm hành chính; được bảo vệ khi gặp thiên tai, thảm họa, ô nhiễm môi trường, xung đột vũ trang; được bảo đảm an sinh xã hội; được tiếp cận thông tin và tham gia hoạt động xã hội; được bày tỏ ý kiến và hội họp; quyền của trẻ em khuyết tật; quyền của trẻ em không quốc tịch, trẻ em lánh nạn, tị nạn.
Trẻ em có bổn phận: đối với gia đình; đối với nhà trường, cơ sở trợ giúp xã hội và cơ sở giáo dục khác; đối với cộng đồng, xã hội; đối với quê hương, đất nước; với bản thân.
Thứ bảy, quy định về chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Luật Trẻ em quy định bảo đảm: chăm sóc, nuôi dưỡng; chăm sóc sức khỏe trẻ em; giáo dục cho trẻ em; bảo đảm điều kiện vui chơi, giải trí, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, du lịch cho trẻ em; bảo đảm thông tin, truyền thông cho trẻ em.
Thứ tám, quy định về cấp độ bảo vệ trẻ em và trách nhiệm thực hiện.
Bảo vệ trẻ em được thực hiện theo ba cấp độ phòng ngừa, hỗ trợ, can thiệp.
Bảo vệ trẻ em phải bảo đảm tính hệ thống, tính liên tục, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật và cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em. Cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân có trách nhiệm bảo vệ trẻ em. Việc bảo vệ trẻ em phải tuân thủ các quy định của pháp luật, quy trình, tiêu chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
Cha mẹ và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm khai sinh cho trẻ em; chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em; tôn trọng, lắng nghe, xem xét, phản hồi, giải thích ý kiến, nguyện vọng của trẻ em phù hợp với độ tuổi, sự phát triển của trẻ em và điều kiện, hoàn cảnh của gia đình; tạo điều kiện, hướng dẫn trẻ em tiếp cận các nguồn thông tin an toàn, phù hợp với độ tuổi, giới tính và sự phát triển toàn diện của trẻ em; tạo điều kiện để trẻ em được bày tỏ ý kiến, nguyện vọng đối với những quyết định, vấn đề của gia đình liên quan đến trẻ em; không cản trở trẻ em tham gia các hoạt động xã hội phù hợp, trừ trường hợp vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.
Nhà trường, cơ sở giáo dục khác có trách nhiệm tổ chức và tạo điều kiện để trẻ em được tham gia các hoạt động Đội, Đoàn, câu lạc bộ, đội, nhóm của trẻ em trong nhà trường và cơ sở giáo dục khác; các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội; cung cấp thông tin chính sách, pháp luật và quy định về giáo dục có liên quan đến học sinh; công khai thông tin về kế hoạch học tập và rèn luyện, chế độ nuôi dưỡng và các khoản đóng góp theo quy định; to điều kiện để trẻ em được kiến nghị, bày tỏ ý kiến, nguyện vọng về chất lượng dạy và học; quyền, lợi ích chính đáng của trẻ em trong môi trường giáo dục và những vấn đề trẻ em quan tâm; tiếp nhận ý kiến, kiến nghị, nguyện vọng của trẻ em, giải quyết theo phạm vi trách nhiệm được giao hoặc chuyển đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền để xem xét, giải quyết và thông báo kết quả giải quyết đến trẻ em.
Trên đây là một số nội dung chính của Luật Trẻ em. Để thực hiện tốt các quyền của trẻ em mà Luật quy định là trách nhiệm và nghĩa vụ của các cấp, các ngành, toàn xã hội và gia đình cùng chung tay bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, dành những điều tốt đẹp nhất cho trẻ em để trẻ em được phát triển toàn diện./.
ThS. Đào Công Dân
Giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật

GIỚI THIỆU VỀ TRƯỜNG

ĐÀO TẠO BỒI DƯỠNG

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

TỔ CHỨC - HÀNH CHÍNH - QUẢN TRỊ

TIN TỨC SỰ KIỆN

Một số quy định của Luật Trẻ em

Những tin cũ hơn

Những tin mới hơn